Diferansiyel motorlu araçlar içerisinde iki teker arasındaki devir dengesini koruyan teknolojiye diferansiyel denir. Diferansiyel dengesi çok önemlidir. Diferansiyel dengesi ne kadar doğru bir şekilde aktarım yapılırsa araç özellikle virajlarda dönüş sağlanırken sürücü güvenliği için o kadar önemlidir. Virajlarda iç tekerlerin dış tekerlere göre daha fazla eğim alması sebebi ile diferansiyelin doğru orantılı aktarımı sayesinde rahat ve güvenli bir dönüş gerçekleştirirler.
Diferansiyel at arabalarında ve el arabalarında tabi ki bulunmazlar. Diferansiyel parçasının tam işlevini açıklayacak olursak fizik bilgisi ile desteklemek gerekmektedir. Diferansiyel tamamen fizik kuralları üzerine kurulmuş bir yapıdır. Araç viraj alırken aracın yay çizmesiyle yolun akışına göre tam uyum göstermesini sağlayan parçaya diferansiyel denir. Diferansiyeli biraz daha detaylı anlatalım. Araç virajı yaparken izlediği dairesel yolun içte kalan tekerler dış tekerlere göre daha az tepkime içerisindedir. Dış lastikler daha fazla sürtünme ile yol kat etmektedir. O zaman tekerlerin aynı aks üzerinde ki hızlarının kontrolünü sağlayan parçaya diferansiyel denir.
Diferansiyel Ne İşe Yarar?
Diferansiyel motordan çıkan gücü tekerleklere iletmekle yükümlüdür. Motordan gelen dönüş hareketi şanzıman içerisinden geçerek diferansiyele iletilmektedir. Diferansiyelde dönme hızını tekerleklere doğru orantılı bir şekilde iletmektedir.
Diferansiyellerin görevleri;
Diferansiyel her iki teker arasında yer almaktadır ve yarım dişli bir şaft sayesinde tekerlere bağlanmaktadır.
Tekerler içerisindeki aks farklı hızlarda dönmesini sağlamaktadır.
Araç dönüş yağarken virajın içerisinde kalan tekerler diğer dışarıda kalan tekerlere farklı hız ile dönmesini sağlamaktadır.
Tekerlerin tur sayısı diferansiyel tarafından optimize edilmektedir.
Motordan gelen güç dönüş hızını düzenleyerek şanzıman mekanizması ile diferansiyele iletilmektedir.
Diferansiyel hızı dönüş ortalamasına göre tekerleklere aktarım yapar.
Şanzıman mekanizması sayesinde motordan gelen güç tamamen tekerleklere aynı hız verilecek şekilde aktarım yapılır.
Diferansiyel olmasaydı virajlarda, dönüşlerde araca binecek olan yük virajın iç tarafında kalmakta olan lastiklerin çabuk aşınmasına yol açacaktı. Aynı zamanda tekerler farklı hızda dönmemesi durumunda yol tutuş performansı etkileneceği için güvenli sürüş kesinlikle olmayacaktı.
Diferansiyel Nerededir?
Önden çekişli tüm araçların diferansiyeli ön aks üzerindeki şanzıman kutusunun içinde yer almaktadır.
Arkadan çekişli tüm araçların arka aksın ortasındaki düzenekte yer almaktadır. İnovasyon çağındaki dünyanın artan istekleri doğrultusunda gelişen teknolojide kullanıcılar dört çeker araçları tercih etmektedirler. Dört çekerli araçlarda diferansiyel birden fazla yerde bulunmaktadır. Ön ve arka kısımların dışında aktarma saftı olarak adlandırılan bir mekanizma içerisinde yer alarak toplamda üç adet diferansiyel bulunmaktadır.
Diferansiyel Kısımları Nelerdir?
Diferansiyelin kısımlarına gelecek olursak dört sınıflandırmada inceleyebiliriz;
Şaft
Diferansiyelin birinci kısmı şafttır. Şaft diferansiyeli şanzımana bağlayarak saftın esnek yapısına sahip olması diferansiyeli destekler. Şaftın esnekliğinden dolayı engebeli arazilerde şanzıman düz bir şekilde konumlanmaktadır. Sürüş açısı değişkenli olduğu durumda universal mafsallar devreye girerek şaftın esnek hareket etmesini sağlamakla yükümlüdür. Şaft içi boş bir boru şeklinde tasarlanmıştır. Şaftın doğru bir şekilde çalışması için denge ayarının doğru yapılmış olması gerekmektedir. Diferansiyel arayı yapılmaz ise motorun hızı ve dönüş kapasitesi senkronlu çalışmaz ise diferansiyele ve direk şanzımana zarar verilebilir.
Universal Mafsallar
Universal mafsallar şaftın şanzıman ile arasındaki diferansiyeli birbirine bağlayarak şaftında esnek bir yapıda hareket etmesini sağlayan parçadır. Şaft iki parçadan oluşuyor ise universal mafsallar sayısı otomatik olarak üçe çıkmaktadır. Sürücüye yoldaki girintileri çıkıntıları hissedilmemesi adına esneklik korunmasında yardımcı olur.
Sabit Hız (CV) Mafsallar
Dönüş açı standartını araçların dışındaki önden çekişli araçların aşağı ve yukarı hareket etmesi doğrultusundaki direksiyon hakimiyetini stabil hale getiren mafsallardır. Özelliklede torku yüksek motorların CV mafsallar kullanılarak dönüş açısındaki performans yüksek ölçüde korunmaktadır. Virajlarda yada dönüşlerde gelen kuvven ne kadar yoğun olursa olsun CV mafsallar yumuşaklığını kaybetmez.
Diferansiyel Yağları
Diferansiyel dişlilerinden yola çıkarak tüm parçaların yağlanması çok önemlidir. Özel olarak üretilen diferansiyel yağları diferansiyel mekanizmasının içine boşaltılarak stabil bir şekilde çalışması desteklenir.
Diferansiyel Arızası Nasıl Anlaşılır? Ne Yapılmalıdır?
Araç kullanımında fark edilen belirtilerden biri, kalkış esnasında, vites değişikliklerinde veya virajlarda meydana gelen "tak" diye vuruntu sesidir. Eğer aracınızla seyahat ederken özellikle virajlı yollarda diferansiyel ağlaması olarak adlandırılan uğultu sesi duyuyorsanız, bu genellikle karşılaşılan bir arıza belirtisidir. (Bu durum, en yaygın görülen arıza belirtisi olarak bilinir.) En detaylı arıza tespiti için bir ekspertize gitmeniz çok daha doğru olacaktır. OtoExperim, alanında uzman ve güvenilir ekibiyle birlikte sizlere en iyi
ekspertiz hizmetini sunmaktadır.